در نشست مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران درباره این‌که آیا گردشگری در ایران می‌تواند اشتغالزا باشد بحث شد.
به گزارش آژانس رویدادهای مهم صنعت ” آوای صنعت ”، بیست‌ونهمین نشست علمی ـ تخصصی با موضوع «گردشگری و اشتغال؛ آینده‌ای برای همه» از سوی مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران با حضور شهرود امیرانتخابی ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان ـ، حرمت‌الله رفیعی ـ رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ـ و محمدرضا اکبری ـ استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه گردشگری ـ به مناسبت روز جهانی گردشگری برگزار شد که به بررسی وضعیت اشتغال در گردشگری ایران اختصاص داشت.
اگر گردشگری اشتغالزا است چرا آمار بیکاری در گیلان بالاست؟
شهرود امیرانتخابی ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان ـ با طرح این سوال که آیا گردشگری در کشور می‌تواند اشتغال‌زایی کند؟ گفت: با توجه به تعریف شغل باید گفت که شرایط و ضریب اشتغال در حوزه گردشگری سطح کشور چیست؟ برای نمونه راهنمای گردشگری که باید به‌عنوان یک شغل مطرح شود، در استان‌های شلوغی مثل گیلان این حرفه متأسفانه شغل محسوب نمی‌شود و در حال حاضر این استان با دارا بودن ظرفیت‌های بسیار بالای طبیعی و تاریخی جزء چهار استان اول کشور در میزان بیکاری است.
او افزود: آمارها می‌گوید با ۵۰ میلیون تومان می‌توان یک شغل در استان‌ها ایجاد کرد، درحالی که در واقعیت با ۵۰۰ میلیون تومان می‌توان شغل ایجاد کرد. اکنون در استان گیلان آن چیزی که مشخص است با هر ۲۵۰ میلیون تومان می‌شود یک شغل ثابت ایجاد کرد.
امیرانتخابی ادامه داد: در تعطیلات نوروز ۱۰ میلیون گردشگر به این استان سفر کردند. درحالی که این آمار بیشتر در راستای نشاط اجتماعی تعریف می‌شود اما بیشتر مردم برای تغییر آب‌وهوا به این استان می‌آیند و حتی در آن اقامت هم ندارند، در نتیجه نباید در محاسبات مربوط به تعداد گردشگران ورودی، روی این اعداد تأکید کرد. با این تفاسیر در استان گیلان با اعداد واقعی گردشگری، نمی‌توان اشتغال‌زایی داشت و بیشتر آسیب برای استان است تا شغل ایجاد شود.
او تاکید کرد: با توجه به ظرفیت بالای گردشگری در استان گیلان هنوز هیچ اتفاق مثبتی صورت نگرفته و اشتغال‌زایی چشم‌گیری نداشته است.
او گفت: با وجود ۱۰۸۰ اثر تاریخی ثبت‌شده در ایران همچنان در این حوزه ضعف وجود دارد و اگر وزارتخانه به داد میراث فرهنگی نرسد، باری سنگین بر دوش دولت خواهد ماند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان افزود: اگر نتوانیم برای میراث تاریخی کاربری‌ای همچون کاروانسراها و حمام‌های تاریخی و مانند آن تعریف کنیم ـ درحالی که سالانه مقادیر زیادی هزینه صرف مرمت آن‌ها شود ـ بدون هیچ سوددهی‌ای قطعاً متضرر خواهیم شد. بنابراین با واگذاری این ابنیه می‌توان در این بخش اشتغال‌زایی و کارآفرینی کرد. برای نمونه افرادی که خانه‌های تاریخی دارند به دلیل ثبت آن‌ها در فهرست میراث ملی اقدامی برای رسیدگی به آن‌ها یا سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، در حالی‌که می‌توانند از آن‌ها درآمدازایی داشته باشند.
شغل ایجاد می‌شود اما در چه شرایطی؟
حرمت‌الله رفیعی ـ رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ـ نیز گفت: متأسفانه هنوز صنعت مظلوم گردشگری پس از 40 سال، جایگاه خود را پیدا نکرده است.
او با انتقاد از عملکرد ساختارهای اجرایی و پشتیبان گردشگری در کشور و با بیان این‌که دوایر دولتی باید مراکز دولتی خدمات گردشگری را به بخش خصوصی واگذار کنند، اظهار کرد: رشد اقتصاد در گروه گردشگری است. تا سال گذشته فقط سه پرواز از عمان ایر به ایران داشتیم اما هم‌اکنون بالغ بر 40 پرواز فقط از کشور عمان به ایران وجود دارد، پس می‌شود روی آن برنامه‌ریزی کرد.
رییس هایت مدیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی کشور اضافه کرد: بخش عمده‌ای از اقتصاد و محصولات ما از کشور چین تأمین می‌شود، همین کشور بالغ بر ۱۵۰ میلیون نفر توریست خروجی دارد ولی متأسفانه ما از این بازار بزرگ استفاده نمی‌کنیم.
رفیعی با اشاره به اظهارات مقامات گردشگری کشور درباره ایجاد 400هزار شغل در ازای ورود ۱۰ میلیون گردشگر، گفت: بله شغل ایجاد می‌شود، اما این در شرایطی محقق خواهد شد که دولت سیاستگذاری آن را به بخش خصوصی واگذار کند، همان‌گونه که همه کشورهای توسعه‌یافته در بخش گردشگری در این مسیر گام نهاده و توفیق یافته‌اند.
او هرچند اشاره کرد که دولت به بخش خصوصی برای پیشبرد اهداف گردشگری نزدیک شده است و ادامه داد: پیشنهاد دادیم دولت باید در سفرهای خارجی خود غیر از عقبه دولتی، عقبه خصوصی برای بستن تفاهم‌نامه و قراردادها داشته باشد، چون این بخش خصوصی است که می‌تواند تسهیل‌گر و کمک‌حال باشد.
رفیعی با انتقاد از عملکرد دولتمردان در حوزه تبلیغات گردشگری گفت: دولتمردان در حوزه تبلیغات گردشگری بسیار ضعیف عمل کرده‌اند. کدام استاندار تاکنون درمورد جاذبه‌های گردشگری درآمدزای استانش تبلیغات گسترده هوشمند، مناسب و همه‌جانبه کرده و برنامه‌ریزی برای جذب توریست داشته است؟ تبلیغ وظیفه انجمن‌های صنفی نیست، هر چند انجمن صنفی در این زمینه کارهایی کرده است.
زنگ خطر بوم‌گردی‌ها به صدا درآمده
محمدرضا اکبری ـ استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه گردشگری ـ با اشاره به شعار امسال روز جهانی گردشگری با عنوان «گردشگری و اشتغال؛ آینده‌ای برای همه» گفت: متأسفانه هنوز در بحث آموزش در حوزه گردشگری نقص داریم و نتوانسته‌ایم مزیت‌های گردشگری را برای اجتماع و اقتصاد تبیین کنیم. متأسفانه دانشجویان و استادان بحث‌های تامل‌برانگیزی در این حوزه نداشته‌اند.
او ادامه داد: متأسفانه به این رشته در دانشگاه‌ها پژوهشی و عملی پرداخته نمی‌شود، برای مثال بوم‌گردی که درحال حاضر در حال گسترش است و بسیار به آن توجه و تأکید می‌شود، کم‌کم فرهنگ و ساختار روستاها را نابود می‌کند، چون بدون مطالعه و برنامه‌ریزی برای توسعه بوم‌گردی اقدام می‌کنیم.
این استاد دانشگاه گفت: نهادها متأسفانه بعد از 40 سال هنوز نتوانسته‌اند چالش‌های خود را با صنعت گردشگری برطرف کنند و بیش از ۶۰ درصد مشکلات گردشگری از سوی این نهادهای دولتی است.
او افزود: پس از ۴۰ سال هنوز سند راهبردی توسعه گردشگری نداریم، چطور می‌توانیم مسیر افق ۱۴۰۴ را طی کنیم؟
او تاکید کرد: برای بهبود وضعیت گردشگری باید بسیاری از هزینه‌های سنگین همچون هزینه عوارض ورودی یا عوارض هتل‌ها حذف شود. برای نمونه استان همدان عوارض تمامی هتل‌هایش را حذف کرده است که غیرمستقیم باعث افزایش جذب گردشگر می‌شود و به تناوب آن مالیات استان افزایش می‌یابد.
این پژوهشگر حوزه گردشگری گفت: سایر صنایع نشت اقتصادی زیادی دارند، اما گردشگری کمترین نشت را دارد چرا که گردشگری محرک اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود و شتاب‌دهنده است و در نتیجه وقتی در کنار سایر خدمات قرار می‌گیرد تأثیرات بسیار مثبت اقتصادی در پی دارد.
اکبری یادآور شد: اقتصاد مقاومتی مبتنی بر داشته‌های کشور است و از آن‌جایی‌که گردشگری مبتنی بر داشته‌های کشور است، می‌تواند موتور محرک کشور باشد و در واقع گردشگری عین اقتصاد مقاومتی است که در توسعه فعالیت اقتصادی می‌تواند مؤثر باشد و کشور را از سایر کشورها و فعالیت‌ها بی‌نیاز کند. استراتژی توسعه گردشگری می‌تواند یکی از مهم‌ترین راه‌های مقابله با تحریم‌های پیش روی ایران باشد.
یعقوب‌زاده ـ رییس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران ـ نیز که این نشست را برگزار کرده بود، با اشاره کوتاهی به فعالیت‌های این مرکز گردشگری گفت: این مرکز دارای ۱۶ سال سابقه فعالیت در حوزه گردشگری و ۳۰ شعبه در دانشگاه‌های سراسر کشور است که تاکنون اردوهای تخصصی علمی و فناورانه در سراسر کشور برگزار کرده است.
او با اشاره به اهمیت موضوع گردشگری در سطح دانشگاه‌ها بیان کرد: تاکنون ۲۸ نشست توسط مرکز گردشگری و همچنین سایر استان‌ها و شعب مرکز با هدف ایجاد چالش در این حوزه برگزار شده است که مباحث مطرح‌شده در این نشست‌ها به صورت خبر در رسانه‌های خبری و به صورت کتابچه و کتاب سال از مجموعه مقالات مطرح‌شده در نشست‌ها منتشر خواهد شد.
یقوب‌زاده افزود: با توجه به اساسنامه جهاددانشگاهی بنا داریم برنامه‌هایی را علاوه بر اجرا در دانشگاه‌ها، در سطح عمومی نیز برگزار کنیم، از جمله برنامه‌هایی همچون مسابقه عکس «ایستاگردی» با موضوع جاذبه‌های گردشگری ایران که اخیرا فراخوان آن از طریق سایت مرکز اعلام شده است.
منبع:مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران
